Czego nie może MIP (AIS, PIS)
- na zdjęciu ptak Finch, którego można wyszukać na serwisach CC0 po wpisaniu frazy “fintech”
Czy MIP może świadczyć wszystkie usługi płatnicze?
A co z usługą dostępu informacji o rachunku oraz inicjowania płatności?
W tym tekście:
- odpowiedź na dwa pytania powyżej;
- o atrakcyjności kierunku litewskiego;
- o wpisie do rejestru polskich giełd walut wirtualnych;
- o możliwej rewizji podejścia w Polsce;
- o Dostawcy świadczącym wyłącznie usługę AIS;
- o podstawach, które trzeba poznać, by przejść procedurę przed KNF
Balans pomiędzy bezpieczeństwem rynku finansowego a innowacjami
Ostatnimi czasy możemy zauważyć pewne przesunięcie w branży fintechowej. Niekiedy nowinki techniczne spotykają z blokadą ze strony prawa. Jednakże stanem pożądanym jest, kiedy, ustawodawca dokonuje pewnego balansu pomiędzy bezpieczeństwem rynku finansowego i jego użytkowników a rozwojem innowacji.
Co mam na myśli mówiąc przesunięcie?
Chodzi mi o otwartość szczególnie promowanego ostatnio litewskiego organu nadzoru – Bank of Lithuania. O wyborze jurysdykcji litewskiej zrobiło się szczególnie głośno za sprawą, m.in.:
- Licencji bankowej dla Revolut;
- Licencji e-money dla googlowskiego Alphabet;
- Licencji AIS dla Kontomatik (foundera ma z Polski!)
Więcej o zmianach na litewskim rynku usług płatniczych można przeczytać (ENG) – tutaj
Pozytywne działanie możemy zauważyć także na naszym rodzimym podwórku. Bitclude oraz Coinqusita zostały wpisane do rejestru Małych Instytucji Płatniczych (MIP) przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Szczególnie ważne jest to, że są to spółki z rynku walut wirtualnych, a zatem warto docenić, że system działa. Działa w tym rozumieniu, że po spełnieniu wymogów z ustawy o usługach płatniczych (UUP), organ nie stawiał takim uczestnikom rynku przeszkód i nie stworzył kręgu „wykluczonych”.
Więcej o MIP w kontekście prowadzenia portfeli użytkowników można przeczytać w moim tekście – tutaj.
Zauważcie, że w KNF doszło do pewnych zmian. Absolutnie nie ma w tej chwili podstaw, by wysuwać wnioski co do tego, czy i jak zmieni się podejście KNF do rynku innowacji finansowych. Pewnym jest jednak, że spojrzenie na innowacje było raczej pozytywne, a Ministerstwo mówi o rewizji podejścia do #fintech – pozostaje więc nam bacznie obserwować na czym ów rewizja będzie polegać w praktyce.
Uproszczenia w rejestracji = ograniczone możliwości
Jak wskazywałem również w linkowanym wyżej artykule o MIP, zwróćcie uwagę, że ułatwienia w uzyskaniu wpisu do rejestru oraz mniejsze wymogi kapitałowe, a nawet ich brak, idą w parze z pewnymi ograniczeniami. Tymi ograniczeniami, są m.in.: [I] miejsce prowadzenia działalności, [II] limity transakcyjne, a także [III] rodzaj świadczonych usług płatniczych.
[I]MIP może prowadzić działalność wyłącznie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;
[II] limit transakcji świadczonych przez MIP wynosi równowartość 1,5 mln euro liczony jako miesięczna średnia obrotu w czasie 12 miesięcy.
Nas szczególnie interesować będzie to trzecie (III). MIP może świadczyć bowiem aż 6 usług płatniczych. Dla podmiotów z rynku walut wirtualnych znaczenie będą miały przede wszystkim trzy z nich:
- usługa przyjmowania i wypłaty gotówki, która może być połączona z usługa prowadzenia dla użytkowników portfela elektronicznego (zob. 3 ust. 1 pkt 1);
- usługa wykonania transakcji płatniczych (zob. art. 3 ust. 1 pkt 2);
- oraz przekaz pieniężny z art. 3 ust 1 pkt 6.
Dla sprytnych i innowacyjnych biznesów może mieć jednak znaczenie to, czego MIP nie może.
Czy MIP może wszystko? [PIS, AIS]
Nie do końca!
MIP nie może świadczyć dwóch z ostatnich wymienionych w art. 3 ust. 1 UUP, tj.:
- Usługi inicjowania transakcji płatniczej (PIS);
- Usługi dostępu do informacji o rachunku (AIS)
Poniżej krótko omówię każdą z tych usług:
PIS
PIS (payment initiation service) – usługa inicjowania transakcji płatniczej. Jest to jedna z usług polegająca na wykorzystaniu dostępu do rachunku. Przy wykonywaniu tej usługi, jej Dostawca nie wchodzi w posiadanie środków płatniczych użytkownika, a jego rola ogranicza się do inicjowania transakcji z rachunku dostarczonego przez innego Dostawcę – oczywistym przykładem Dostawcy wydaje się być po prostu bank, choć rachunek płatniczy może prowadzić dla użytkownika także podmiot wpisany do rejestru MIP, który we wniosku o wpis wskazał na świadczenie tego rodzaju usługi w ustawowym ograniczonym limicie.
Powyższy opis, powinien wywołać u czytającego zastanowienie, jak taka usługa ma być realizowana, skoro nie polega ona na udostępnieniu dostawcy usługi danych dostępowych do rachunku płatniczego użytkownika (screen scraping), gdzie Dostawca takiej usługi korzystał dokładnie z tych uprawnień, które przysługiwały właścicielowi Konta, bo zwyczajnie użytkownik tego dostępu udzielał. W przypadku tych usług udziela wyłącznie zgody na świadczenie usługi.
W przypadku PIS, możemy zaś świadczyć usługę bardziej bezpieczną, przyjazną użytkownikowi i budującą jego zaufanie poprzez wykorzystanie API (Application Programming Interface), do którego udostepnienia zobowiązany jest ASPSP (Account Servicing Payment Service Provider) – najczęściej będzie chodzić o bank.
Więcej o tym rodzaju usługi płatniczej można przeczytać tutaj.
AIS
AIS (account information service) – usługa dostępu do informacji o rachunku. Kolejna z usług polegająca na wykorzystaniu dostępu rachunku. Usługa ta polega na dostarczeniu skonsolidowanej informacji o rachunku prowadzonego u innego Dostawcy usług płatniczych, którą na zlecenie użytkownika wykonuje AISP (Accont information Service Provider).
Co ciekawe, poza dość oczywistym wykorzystaniem tego rodzaju usługi do zarządzania zobowiązaniami finansowymi (dostarczaniu informacji o stanie wierzytelności i długów), usługa ta może mieć bardzo szerokie zastosowanie w ocenie zdolności kredytowej użytkownika, czy kondycji i wiarygodności biznesowej większych graczy. Wydaje się więc to być potężnym narzędziem w rękach instytucji kredytowych, czy firm audytorskich.
Więcej można przeczytać tutaj i tutaj
Pieniądz elektroniczny
MIP nie może również wydawać pieniądza elektronicznego.
No dobra, dobra, ale co to znaczy?
Pieniądz elektroniczny – jest to elektroniczny zapis wartości środków pieniężnych, który może być wykorzystywany do płatności w stosunkach z podmiotami innymi niż sam wydawca pieniądza elektronicznego. Co ważne, może być on wymieniany na: środki pieniężne zapisane na rachunku lub na gotówkę.
Jest to usługa przewidziana przez ustawodawcę dla osób prawnych z siedzibą na terenie RP. Wymaga ona uzyskania zezwolenia KNF, a wymóg wysokości kapitału założycielskiego w tym przypadku wynosi aż równowartość 350. 000 EUR.
W tym miejscu nie sposób nie wspomnieć o Bilonie, który jako pierwszy otrzymał licencję KNF na wydawanie pieniądza elektronicznego, więcej tutaj.
PSD 2 – źródło zmian
Źródła powyższych zmian – jak zwykle w tym, co wspólnotowe – należy doszukiwać się w regulacjach unijnych.
Stąd kilka informacji o PSD 2 i dwa określenia, które warto przy tej okazji zapamiętać: open banking i Third Party Provider (TPP).
Niczym odkrywczym nie będzie wskazanie, że regulacja unijna ma za zadanie zapewnić spójność regulacji na wspólnym rynku finansowym (internal market). Celem jest także: otworzenie sektora usług finansowych dla innych przedsiębiorców (open banking) oraz ochrona konsumentów.
Nie trudno się domyślić, że powyższe powinno doprowadzić do zwiększenia konkurencji na rynku usług płatniczych.
Realizacja powyższych zasad możliwa jest przy podzieleniu tortu także wśród nowych podmiotów, które po spełnieniu warunków ustawowych, świadczyć będą usługi płatnicze (te, które zostały opisane wyżej). Podmioty te określa się jako TPP.
Mówiąc o PSD 2 wskazać także należy na szeroką odpowiedzialność Dostawcy usługi płatniczej, który przy założeniu dobrej wiary po stronie Użytkownika usługi, będzie w pełni ponosił odpowiedzialność za nieautoryzowane transakcje.
Jakkolwiek by było, w PSD 2, a tym samym UUP należy widzieć źródło przesunięcia na rynku, które przynajmniej w założeniu powinno być przesunięciem pozytywnymi dla sektora #fintech oraz samych konsumentów.
Rozpoczęcie świadczenia nowych usług płatniczych to nie jest takie HULA HOP
[Przykład wytycznych dot. AISP]
Na pierwszy rzut oka zauważyć można, że rejestracja samej MIP nie jest zagadnieniem szczególnie skomplikowanym.
Jednakże mamy już uzasadnione podstawy, że uzyskanie wpisu do rejestru dostawców usług płatniczych jako AISP czy uzyskanie zezwolenia na świadczenie usługi PIS w formie KIP wymagać będzie od przedsiębiorców dużo większego zaangażowania w następujących kwestiach (to są jedynie wybrane):
- przygotowanie planu działalności i biznesplanu
- zabezpieczenie kapitału zakładowego oraz kapitału własnego;
- opis świadczonych usług wraz ze schematem
- przygotowanie kadry zarządzającej
- przygotowanie procedur zgłaszania incydentów bezpieczeństwa;
- przygotowanie procedur AML/KYC (w tym miejscu proszę uważajcie. Nie jestem zdania, że każdy z dostawców wymienionych w tekście będzie instytucją obowiązaną w rozumieniu ustawy przeciwpraniowej, jednakże są to już rozważania na odrębny wpis)
- przygotowanie współpracy z innymi podmiotami, w szczególności w relacji TPP – BANK, w tym uzyskanie dostępu do środowiska testowego (API)
- ubezpieczenie OC
Wytyczne dotyczące udzielania zgody i zarejestrowania zgodnie z Dyrektywą PSD2
Kapitał zakładowy
Świadczenia tego rodzaju usług, w odróżnieniu od MIP, wymaga także odpowiedniej wysokości kapitału zakładowego.
- W przypadku PIS: wysokość tego kapitału wynosi: równowartość 50.000 EUR
- W przypadku AIS nie został on określony.
Kto może świadczyć nowe usługi płatnicze?
W podsumowaniu warto też wskazać na katalog podmiotów, które mogą świadczyć dwie ze wspomnianych usług:
- Usługę AIS świadczyć może nawet osoba fizyczna, pod warunkiem, że jest to osoba, która jest wpisana do rejestru dostawców usług płatniczych i która świadczy wyłącznie AIS (Art. 2 pkt 4f UUP).
- Do świadczenia zaś usługi PIS, konieczna jest forma banku, SKOKU lub Krajowej Instytucji Płatniczej, przy czym warto pamiętać, że wymogi dla KIP, który świadczyć będzie wyłącznie PIS nierzadko ulegają ograniczeniom.
Co trzeba przestudiować? ; )
Przy przygotowywaniu się do uzyskania wpisu do rejestru podmiotów świadczących usługę AIS lub PIS niezbędne jest zapoznanie się z:
- wytycznymi przygotowanymi przez European Banking Authority,
- Rozporządzeniem RTS,
- formularzem wniosku przygotowanym przez KNF
- oraz rozporządzeniem naszego Ministra Finansów, które dopiero nastąpi… Tutaj macie jego projekt
Acha, zapoznanie się z PSD 2 i polską UUP traktuje jako oczywiste. ; )
Trzy miesiące na rozpatrzenie przez KNF
KNF na wpis do rejestru dostawców usług płatniczych / wydanie zezwolenia do działania jako KIP ma trzy miesiące. Zobaczcie jednak, że obecnie nie wydano jeszcze Rozporządzenia, które precyzowałoby chociażby wysokość ubezpieczenia OC, a zatem rozpoczęcie rozpatrywania wniosków przez UKNF jest, jak dotąd, wielce utrudnione.