Krach finansowy a bitcoin

Za kilka lat można spodziewać się kryzysu na rynku finansowym – twierdzą naukowcy z Instytutu Fizyki Jądrowej Pan w Krakowie – więcej tutaj

Co niezwykle interesujące, naukowcy nie wykluczają, że może pojawić się czynnik, który będzie w stanie przezwyciężyć kryzys i nie wykluczają, że mógłby to być rynek kryptowalut.

Oczywiście nie ma wątpliwości, że nawet gdybyśmy uprzednio posiadali wiedzę niezbędną do zapobieżenia kryzysowi, to nie ma żadnej gwarancji, że odpowiednie zmiany udałoby się wprowadzić właściwie i na czas.

W powyższym kontekście, zachęcam do zaznajomienia się z dalszą częścią, który wskazuje na szczególny moment historii, w którym pojawił się bitcoin.

Co wspólnego ma kryzys 2008 roku z Bitcoinem? [film Big Short]

Ostatnio ucząc się do jednego z egzaminów, wieczorową porą… zrobiłem przerwę na film. Był nim Big Short. Kolejno, moje szare komórki zostały podrażnione lekturą pozycji dot. technologii blockchain, co pozwoliło na odnalezienie wspólnego mianownika.

Eksperci z dziedziny ekonomii z pewnością będą rościć sobie prawo, by pewne elementy tego filmu oceniać krytycznie, jednak jest to film fabularny, w związku z czym tego rodzaju rozważania zostawmy dla filmów edukacyjnych lub dokumentalnych. Dla nas posłużyć ma on jako przyczynek do zastanowienia się nad przyczynami kryzysu 2008r. oraz do zrozumienia, w jak bardzo krytycznym punkcie pojawił się Bitcoin.

Wielkie boom mieliśmy w 2008 roku, film jednakże sięga już do sytuacji w USA od 2002 roku, kiedy to popularność zyskują różne instrumenty finansowe związane z bardzo dynamicznym rozwojem rynku nieruchomości.

instrument finansowy jest to kontrakt, na mocy którego po jednej z jego stron powstają aktywa finansowe, a po drugiej zobowiązanie finansowe, charakterystyczny dla obrotu bezgotówkowego.

Przy czym pamiętać trzeba, że pojęcie to można rozumieć odmiennie, np. polska ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, w art. 2 wskazuje, że instrumenty finansowe to papiery wartościowe oraz inne niebędące papierami – i tutaj wymienia cały katalog różnych instrumentów.

Aktywa finansowe – posiadany kapitał lub instrumenty kapitałowe.

Zobowiązanie finansowe – obowiązek wydania aktywów lub wymiany instrumentu finansowego.

W USA ceny nieruchomości rosły i wychodzono z założenia, że zawsze będą miały one pewną wartość. Banki wówczas niezwykle chętnie udzielały kredytów hipotecznych bez obaw z uwagi na zabezpieczenie pożyczki właśnie tym, co miało mieć pewną wartość.

Film wprowadza pojęcia prawne i ekonomiczne, które wykładane są widzowi także w trakcie filmu – jest to w mojej ocenie ciekawa koncepcja, jak na tego rodzaju filmu i pozwala uważnemu widzowi czegoś się dowiedzieć.

Mowa tutaj o: CDO (Collaterized Debt Obligation) oraz kredytach subprime.

CDO to obligacje zabezpieczone długiem, składały się one z pakietów kredytów hipotetycznych, które mówiąc wprost wraz z zaprzestaniem spłat przez kredytobiorców przestawały być cokolwiek warte.

Dlaczego więc były sprzedawane?

Szczerze polecam tę scenę z filmu, która w pełni to wyjaśni:

 

CDO były dzielone na transze i kolejno sprzedawane inwestorom. Zwrócić należy uwagę, że do puli CDO wchodziły nierzadko, tzw. kredyty wysokiego ryzyka – „subprime”. Tutaj powinno rodzić się pytanie, co z oceną takich obligacji? Było to skutecznie ukrywane poprzez wymieszanie ich z innymi obligacjami. Cały system był zakłamany, wraz z agencjami ratingowymi, które nic nie warte obligacje wyceniały tak wysoko, że pozwalały przekonywać inwestorów do inwestycji…

Teraz już łatwo sobie wyobrazić, że nie trudno o to, by taki układ doprowadził do efektu domina.

Katastrofa miała potwierdzenie w zdarzeniach historycznym, wymienię tylko dwa znaczące z nich z 2008r.:

1. 15 września Lehman Brothers wnosi o upadłość
2. a 3 października rząd USA zatwierdza pomoc finansową dla banków w wysokości 700 miliardów USD.

Do zaistniałego stanu rzeczy przyczynił się także sam rząd, co trafnie zaznacza w swojej recenzji Big Shorta użytkownik Merozzo. To rząd poprzez obniżenie stóp procentowych FED’u onieśmielił banki do takiej polityki kredytowej. Oczywiście, gdy nastąpił wybuch, rząd ratował banki korzystając z pieniędzy, sami wiecie kogo…

Pomoc finansowa dla takich instytucji płatniczych to ogromne konsekwencje ekonomiczne, ale także społeczne (to świetnie widać na jednej scenie z filmu, jak ogromna korporacja w jednej chwili pozbywa się wszystkich pracowników) i to te drugie będą dla nas kluczowe w dalszej części.

Zmiana postrzegania instytucji finansowych

Wspomnianą konsekwencją społeczną jest utratą zaufania do instytucji finansowych.

Protokół Bitcoin

Również w roku 2008 pojawia się w sieci dokument: Bitcoin: a Peer-to-Peer Electronic Cash System. Niektórzy traktują to jako odpowiedź na katastrofę, którą opisano wyżej, jednak co oczywiste potrzeba było kilka lat zanim doceniono wartość zaproponowanego przez Satoshiego Nakamoto rozwiązania, Ci, którzy docenili to wcześniej – mają się dzisiaj całkiem nienajgorzej.

Największym plusem kryptowaluty, w kontekście utraty zaufania, jest to, że transakcje odbywają się pomiędzy użytkownikami sieci i nie wymagają udziału zaufanej trzeciej strony (banku).

Protokół Bitcoina oparty na rejestrze – blockchainie pozwala na przeprowadzenie transakcji, która znajduje potwierdzenie przez samych użytkowników sieci. Blockchain oferuje nam bezpieczeństwo danych, spójność oraz niezaprzeczalność.

Próbując uczynić to bardziej zrozumiałym, trzeba wskazać, że podstawowym procesem jest kopanie Bitcoina (mining) polegający na tym, że użytkownicy (sieci) udzielają mocy obliczeniowej swoich urządzeń, co skutkuje:

– dodaniem do sieci nowych jednostek bitcoina (obecnie wydobyto ponad 17 milionów BTC z dostępnych 21 – sprawdź sam

– weryfikacji transakcji dokonywanych przez innych użytkowników sieci.

Procesem samego wydobycia nie zamierzam się zajmować, jest on dość swoją drogą dość trudny do wytłumaczenia, gdy nie mamy solidnych podstaw wiedzy technicznej, która pozwala na swobodne wyjaśnienie tego procesu.

Poprzestańmy tylko na tym, że użyczający swojej mocy obliczeniowej rywalizują pomiędzy sobą w celu odkrycia nowego skrótu, który przy wykorzystaniu poprzedniego bloku sieci blockchain, pozwala na przyłączenie kolejnego bloku. (wzorcowo miało to trwać ok. 10 min.)

O technologii blockchain mówi się, że ma ona znaczenie podobnie doniosłe, jak powstanie Internetu. Internet zrewolucjonizował proces wymiany informacji, blockchain ma szansę zrewolucjonizować proces wymiany wartości, o czym być może przekonamy się w niedalekiej przyszłości. O tym, kiedy może się to wydarzyć mówi poniższa grafika:

klik

Naturalnie nie można być bezkrytycznym i trzeba zdawać sobie sprawę z opisywanych przez eskpertów „pięciu przeszkód w powszechnej implementacji technologii blockchain”:

Pod określeniem 5 obstacles to blokchain’s mainstream adoption kryją się:

1. czas dokonywania transakcji (przedsiębiorcy mogą nie zdecydować się stosować teechnologii na wielką skalę);
2. brak standaryzacji (tysiące projektów na Githubie z różnymi protokołami, a nawet językami programowania #Solidity)
3. wysokie koszty i złożoność aplikacji opartych na blockchainie (szukanie tańszych alternatyw, wysokie koszty pracy)
4. brak stabilności prawnej; (oczywista sprawa, jak przy każdej nowej technologii, znają to przedsiębiorcy działający w regulatury sandboxes i Ci, którzy nie mogą doczekać się regulacji)
5. konieczny jest rozwój współpracy pomiędzy przedsiębiorcami z tego rynku (edukacja i popularyzacja technologii sprawi, że wraz ze wzrostem użytkowników rozwinie się sieć).

Z uwagi na to, że blockchain daje nieskończoną ilość możliwości wszędzie tam, gdzie przesyła się wartość oraz występuje potrzeba walidacji informacji, liczba potencjalnych zastosowań nie będzie miała końca.

Reasumując, z niniejszego tekstu zapamiętać warto, że:

1. blockchain w postaci protokołu bitcoina pojawił się w bardzo ciekawym momencie historii;
2. blockchain to nie tylko kryptowaluty;
3. wiele rozwiązań płatniczych to krótkoterminowe rozwiązania, dopóki banki nie zaczną działać równie odważnie;
4. blockchain poprzez eliminację trzeciej zaufanej strony może pomóc odbudować zaufanie do instytucji finansowych lub być dla nich konkurencją;
5. polska gospodarka nie może być konkurencyjna kapitałowo, ale może być konkurencyjna technologicznie.

Źródła:

1. Vikram Dhillon, David Meetcalf, Max Hooper, Zastosowania technologii blockchain, , wydanie I Warszawa 2018, PWN
2. https://prostaekonomia.pl/film-big-short-z-perspektywy-ekonomicznej/
3. https://cointelegraph.com/news/deloitte-outlines-five-major-obstacles-to-blockchains-mainstream-adoption
4. https://bitinfocharts.com/pl/bitcoin/